"- วัยเรียน
โปรแกรมฉลาดรัก ฉลาดเลี้ยง (7 days parenting) เป็นโปรแกรมสำหรับบุคลากรสาธารณสุข
และบุคลากรการศึกษาในการส่งเสริมและพัฒนาทักษะการเลี้ยงดูสำหรับผู้ปกครองและเด็กวัยเรียน
อายุระหว่าง 6 - 12 ปี ชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 - 6 ให้สามารถสร้างความรักความผูกพัน สร้างวินัย และพัฒนาความฉลาดรอบด้านของเด็กวัยเรียนได้อย่างมีคุณภาพ ช่วยเพิ่มทักษะการเลี้ยงดูเด็กของพ่อแม่ ผู้ปกครอง เพื่อให้เด็กเติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่มีความฉลาดรอบด้าน สามารถปรับตัวและเรียนรู้กับการเปลี่ยนแปลง
ในโลกอนาคตได้อย่างมีความสุข เป็นพลเมืองสุขภาพจิตที่เก่ง ดี และมีความสุข
โปรแกรมฉลาดรัก ฉลาดเลี้ยง (7 days parenting) เป็นกิจกรรมกลุ่มที่สามารถทำกับครอบครัวประมาณ 10 - 40 ครอบครัวพร้อมกัน โดยสัดส่วนประมาณ ผู้นำกลุ่ม 1 คน ต่อ 10 - 20 ครอบครัว ในกรณี
ที่มีครอบครัวจำนวนมาก ใช้การแบ่งเป็นกลุ่มย่อย 3 กลุ่ม เพื่อให้ทุกครอบครัวสามารถร่วมกิจกรรมได้
อย่างทั่วถึง และสามารถขยายผลใช้ในพื้นที่ได้รวดเร็ว
โปรแกรมประกอบด้วยกิจกรรมกลุ่ม 3 ครั้ง ได้แก่ กิจกรรมครั้งที่ 1 ฉลาดรัก กิจกรรมครั้งที่ 2 ฉลาดเลี้ยง และกิจกรรมครั้งที่ 3 ฉลาดดูแล ครั้งละประมาณ 3 ชั่วโมง ห่างกันครั้งละ 2 - 8 สัปดาห์ เพื่อให้เกิดการติดตามและนำไปใช้ที่บ้าน สามารถจัดในชุมชนหรือที่โรงเรียนตามบริบทของพื้นที่นั้น ๆ
- วัยรุ่น
โรคซึมเศร้าเป็นกลุ่มอาการที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงทางด้านความคิด อารมณ์ และพฤติกรรมที่ผิดปกติ
ไปจากเดิม ภาวะนี้สามารถเกิดขึ้นได้กับทุกเพศ ทุกวัย ซึ่งสาเหตุของโรคซึมเศร้ามักเกิดจากหลายปัจจัยร่วมกัน เช่น พันธุกรรม โรคเรื้อรัง ปัญหาครอบครัว ปัญหาการเรียน ปัญหาความสัมพันธ์ เป็นต้น โดยอาการของวัยรุ่นที่มีอาการของโรคซึมเศร้าอาจไม่ได้แสดงออกเป็นอารมณ์เศร้าโดยตรง บางรายแสดงออกมาในรูปแบบอื่น ๆ ได้แก่ ขาดความสนใจในสิ่งที่เคยชอบ ไม่พึงพอใจในสิ่งที่เคยเป็นหรือกิจกรรมที่ทำแล้วมีความสุข หรือไม่พอใจผู้คนหรือการใช้ชีวิต บางรายอาจแสดงออกเป็นความหงุดหงิด ก้าวร้าวหรือเซื่องซึม น้ำหนักลดหรือเพิ่มโดยไม่ได้เกิดจากตั้งใจลดน้ำหนัก นอนไม่หลับหรือหลับมากไป อยู่ไม่ค่อยนิ่ง หรือเชื่องช้า ดูไร้เรี่ยวแรง หรือไม่ค่อยมีพลังงานในชีวิตประจำวัน รู้สึกไร้ค่าหรือรู้สึกผิดอย่างไม่เหมาะสม ขาดสมาธิ คิดช้าลงหรือตัดสินใจช้าลงบ่อย ๆ คิด/วางแผน/พยายาม/ฆ่าตัวตาย เด็กบางคนสามารถบอกได้ว่ารู้สึกเศร้าบ่อย ๆ เช่น รู้สึกเศร้า ท้อแท้ ว่างเปล่า หมดหวัง โดยอาการเหล่านี้ไม่ได้เกิดจากผลของการเจ็บป่วยทางร่างกาย สารเสพติดหรือไม่ใช่ปฏิกิริยาปกติหลังจากเหตุการณ์สูญเสีย
หากมีอาการเข้าข่ายภาวะซึมเศร้าสามารถประเมินภาวะซึมเศร้าด้วยแบบประเมินภาวะซึมเศร้า เช่น
แบบประเมินภาวะซึมเศร้าในวัยรุ่น (PHQ-A) แบบคัดกรอง 2 คำถาม (2Q) แบบประเมินโรคซึมเศร้า 9 คำถาม (9Q) แบบคัดกรองความเสี่ยงต่อการฆ่าตัวตาย (8Q) ซึ่งวัยรุ่นสามารถประเมินและคัดกรองได้ด้วยตนเอง กรณีมีความเสี่ยงของภาวะซึมเศร้าและความเสี่ยงฆ่าตัวตายสามารถดูแลช่วยเหลือตนเองเบื้องต้นโดยการดูแลตนเองพื้นฐาน เช่น การรับประทานอาหาร การพักผ่อนให้เพียงพอ การทำกิจกรรมที่เคยชอบ การออกกำลังกาย หารมีอาการมากจนกระทบกับการดำเนินชีวิตประจำวันควรขอความช่วยเหลือจากผู้เชี่ยวชาญเพื่อให้ได้รับการดูแลรักษาที่ถูกต้องเหมาะสม
สำหรับบุคลากรสาธารณสุขหรือบุคลากรการศึกษาที่พบวัยรุ่นที่เข้าข่ายภาวะซึมเศร้าสามารถคัดกรองภาวะซึมเศร้าและสัมภาษณ์ ซักประวัติให้ได้ข้อมูลเพิ่มเติมเพื่อประกอบการรักษา พร้อมทั้งให้คำแนะนำวัยรุ่นในการดูแลตนเอง การผ่อนคลายความเครียด การจัดการอารมณ์ รวมถึงแนะนำผู้ปกครองในการดูแล การรับประทานยา และการค้นหาสัญญาณเตือนการฆ่าตัวตาย
"
